Het aanscherpen van het emissiehandelssysteem zou volgens sommige invloedrijke lobbyclubs bedrijven wegjagen uit Europa. Bedrijven zouden het te duur vinden om in Europa te produceren en vertrekken naar gebieden buiten Europa met soepeler milieuwetten. Dit verschijnsel van ‘carbon leakage’ wordt erg overschat. In de toekomst is het niet ondenkbaar dat vervuilende bedrijven uit de EU vertrekken en nieuwe ‘schone’ bedrijven komen. Maar tot nu toe heeft ‘carbon leakage’ niet of nauwelijks plaatsgevonden. Er lijkt geen wetenschappelijk bewijs te zijn dat het klimaatbeleid van de EU heeft geleid tot vertrek van bedrijven, noch dat dat in de toekomst een probleem zal zijn, zelfs wanneer de gratis rechten worden afgeschaft.
Voor de meeste bedrijven neemt de prijs van hun producten bovendien nauwelijks toe als ze CO2-rechten moeten kopen. Ook dit zou op termijn kunnen veranderen, maar het is nu nog slechts een klein deel van hun totale productiekosten. Het is dus onwaarschijnlijk dat de concurrentiepositie in gevaar komt. Neem de cementindustrie: zij ondervinden helemaal geen sterke internationale concurrentie, maar ondertussen krijgen ze wel gratis CO2-rechten.
De voorstellen voor de aanscherping van het emissiehandelssysteem (juli 2021) bevat ook een nieuw voorstel om de concurrentiepositie van Europa te waarborgen door middel van een ‘CO2-grensheffing’ (‘Carbon Border Adjustment Mechanism’, CBAM) waarin bij het importeren van goederen uit het buitenland een emissiecertificaat gekocht moet worden zodat Europese producten geen nadeel ondervinden van de extra kosten onder ETS.
Daarnaast speelt ook mee dat landen buiten de EU ook steeds meer maatregelen nemen tegen de uitstoot van broeikasgassen. Verschillende landen, waaronder Zuid-Korea en China, hebben een (variant van het) emissiehandelssysteem of werken eraan. Het CO2-beleid zal wereldwijd alleen maar strenger worden en in steeds meer landen gaan gelden. Verplaatsen van productie heeft dus op termijn geen zin.
CO2-reductie kost behoorlijk wat geld en inzet, maar daar staat ook tegenover dat landen schade vermijden en enorm kunnen profiteren van het innemen van een voorhoedepositie. Het aanpakken van CO2 stimuleert de energietransitie. Dit zorgt innovatie en creëert nieuwe werkgelegenheid. Daarnaast vergroot de energietransitie onze nationale veiligheid, omdat we minder afhankelijk worden van energiebronnen uit het buitenland (zoals gas uit de Russische Federatie). Ook De Nederlandsche Bank (DNB) heeft aangegeven dat het klimaatneutraal maken van de Nederlandse economie op lange termijn noodzakelijk is voor een bestendige economie. Hiervoor is een hogere CO2-beprijzing, lange termijnvisie en een flinke dosis ambitie nodig, aldus DNB.